Progesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon, wat samen met oestrogeen vooral zorgt voor een goede menstruatiecyclus. In de eerste twee weken van de cyclus is oestrogeen dominant en in de laatste twee weken is progesteron dominant. Tenminste… als je lichaam hormonaal in balans is! En laat dat nu bij heel veel vrouwen niet zo zijn.
Progesteron, een belangrijk hormoon
Het hormoon progesteron wordt na de ovulatie (eisprong) aangemaakt in de eierstokken. Het zorgt voor een goede kwaliteit van het baarmoederslijmvlies, zodat een bevruchte eicel goed kan innestelen. Verder heeft progesteron een kalmerende werking op de hersenen en daarmee invloed op je stemming of mentale welzijn. Daarnaast heeft het veel andere functies, zoals het stimuleren van de schildklierwerking en ondersteuning van de slaap. In de bijnieren wordt ook progesteron aangemaakt, maar dit wordt vooral gebruikt als bouwstof voor het stresshormoon cortisol.
Klachten bij progesteron tekort
PMS (Pre Menstrueel Syndroom) komt steeds meer voor, wat tot allerlei klachten kan leiden als stemmingswisselingen, gespannen of pijnlijke borsten, opgeblazen gevoel, hoofdpijn en/of eetbuien. Dit kan wijzen op een progesteron tekort, oestrogeendominantie of een combinatie van beiden. Oestrogeendominantie betekent dat de verhouding oestrogeen/progesteron uit balans is.
Daarnaast kan progesteron tekort leiden tot verschillende klachten:
• Onregelmatige of uitblijvende menstruatie
• Hevige en/of pijnlijke menstruatie
• Prikkelbaarheid of verhoogde stress gevoeligheid
• Angst en/of depressieve gevoelens
• Slaapproblemen
• Onvruchtbaarheid of herhaalde miskramen
Oorzaken van progesteron tekort
Al zeker 10 jaar voor de menopauze begint de productie van progesteron al af te nemen. Dit komt doordat je eicelvoorraad langzaam begint af te nemen en hoe minder eicellen, hoe lager de progesteron aanmaak. PMS klachten of andere klachten die samen hangen met progesterontekort komen daarom vanaf 35 jaar steeds vaker voor.
Ook na een zwangerschap komen klachten van progesteron tekort regelmatig (tijdelijk) voor. Dit komt omdat de piek van progesteron in de tweede helft van de cyclus pas ontstaat na een goede eisprong. Na je zwangerschap (en vooral bij borstvoeding) kan het zijn dat het een tijdje duurt voor de cyclus in balans is en er weer een goede ovulatie en progesteronpiek plaats vindt. Ook bij PCOS kan dit een oorzaak zijn, omdat de ovulatie soms geheel uitblijft en er dus geen progesteronpiek komt.
Stress is ook een grote boosdoener, omdat bij veel aanmaak van het stresshormoon cortisol, dit ten koste kan gaan van de aanmaak van progesteron. Ook lijkt de structuur van cortisol veel op progesteron en kan cortisol de receptoren van progesteron in het lichaam “bezet” houden. Hierdoor kan progesteron minder goed werkzaam zijn in de cellen, wat tot klachten leidt van een tekort.
Adviezen bij progesteron tekort
Een gezond en gevarieerd voedingspatroon is de basis voor een goede hormoonbalans. Om hormonen aan te kunnen maken of om te zetten zijn voldoende bouwstoffen nodig, zoals eiwitten en gezonde vetten, maar ook veel vitamines en mineralen. Om alle voedingsstoffen goed op te kunnen nemen is natuurlijk een goede darmwerking ook heel belangrijk.
Je kunt de gevoeligheid voor progesteron verbeteren door stress te beperken. Of zorg dat er tegenover stressvolle momenten ook voldoende momenten van ontspanning staan. Ga aan de slag met yoga, mindfulness, meditatie of andere methodes om tot rust te komen.
Diverse kruiden, zoals vitex agnus castus of ashwaganda, kunnen de progesteron gevoeligheid verbeteren of je stress systeem tot rust brengen. Gebruik supplementen altijd in overleg met een therapeut of hormooncoach.
Verbeter jouw hormonale balans!Herken jij jezelf in deze klachten of wil je meer weten over Pre Menstrueel Syndroom? Koop dan mijn boek STOP PMS, waarin ik uitgebreid in ga op progesteron tekort en andere hormonale disbalansen. In mijn boek leg ik niet alleen de oorzaken en klachten verder uit, maar krijg je ook praktische tips, recepten en een stappenplan om hormonale klachten te verminderen met voeding, leefstijl en supplementen. Het boek is te bestellen via www.franciscavandenberg.nl/stop-pms/
Of wil jij liever onder begeleiding aan de slag met een gezonder leven om hormonale klachten te verminderen? Doe dan mee met het 10-weekse Reset Je Hormonen programma, inclusief videolessen, werkboeken, weekmenu’s en nog veel meer!